11 października 2020 Piotr Szymczyk

Klauzula waloryzacyjna – czym jest?

klauzula waloryzacyjna

 

We wrześniu br. inflacja w Polsce wyniosła 3,2%. Jest to normalne zjawisko, jednak przed zmianą siły nabywczej pieniądza można się zabezpieczyć, zwłaszcza w przypadku umów długoterminowych. W tym artykule dowiecie się Państwo – czym jest klauzula waloryzacyjna.

Klauzula waloryzacyjna to postanowienie umowne, które wskazuje, że wartość świadczenia wynikającego z umowy będzie określona poprzez odniesienie się do innego miernika wartości, niż pieniądz. Innymi słowy strony umowy mogą zaktualizować wysokość umówionego świadczenia.

Zgodnie z art. 3581 § 2 Kodeksu cywilnego strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości.

Wobec powyższego klauzula waloryzacyjna pozwala zmienić wartość świadczenia z powołaniem się na obiektywne, mierzalne i weryfikowalne wskaźniki. Najczęściej w umowach stosuje się odniesienia do wskaźnika inflacji, cen towarów i usług konsumpcyjnych, wysokości minimalnego wynagrodzenia, czy też przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku. Ponadto strony mogą dowolnie ustalić okres waloryzowania – co rok, co miesiąc.

Przykładowo może ona brzmieć następująco: wynagrodzenie będzie się zmieniać raz do roku o wskaźnik inflacji  za rok ubiegły podany  w Monitorze Polskim przez Prezesa GUS.

O wprowadzenie klauzuli waloryzacyjnej warto zadbać w przypadku umów zawieranych na dłuższy okres. Niemniej jednak waloryzacja świadczenia przyda się również w kontraktach na krótszy okres, jeśli cechują się one dużym ryzykiem zmiany warunków ekonomicznych (np. ceny surowców, kursy walut itp.)

 

Klauzule waloryzacyjne w umowach kredytu

W ostatnim czasie przedmiotem sporów sądowych stały się postanowienia umów kredytu dotyczące klauzul waloryzacyjnych, w tym zwłaszcza indeksowanych do kursu franka szwajcarskiego. W umowach tego typu wysokość raty uzależniona jest od kursu waluty zagranicznej. Podkreślenia wymaga, że postanowienie takie często zawierają klauzule abuzywne uregulowane w art. 3851 k.c., bowiem odsyłają one do tabeli kursu walut ustalonej jednostronnie przez bank z pominięciem czynników rynkowych. Bank w ten sposób może dowolnie ustalać kurs danej waluty, który znacznie różni się od kursu rynkowego (np. kursu NBP). Postanowienia tego typu mogą zostać uznane przez Sąd za nieważne i  nie wiązać konsumenta.

 

Sądowa waloryzacja świadczenia

Może się zdarzyć, że strony nie wprowadzą do umowy klauzuli waloryzacyjnej, a siła nabywcza pieniądza ulegnie zmianie. W takim przypadku waloryzacji świadczenia może dokonać Sąd. Zgodnie z art. 3581 § 3 Kodeksu cywilnego w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie.

Warto zwrócić uwagę, że aby doszło do sądowej waloryzacji świadczenia musi dojść do istotne zmiany wartości pieniądza. Wszelkie niewielkie wahania waluty nie będą skutkowały aktualizacją świadczenia. Inaczej jest w przypadku umownej klauzuli waloryzacyjnej, która dopuszcza nawet minimalne różnice wartości. Nadto waloryzacja dokonana przez Sąd musi uwzględniać interesy obu stron.

Należy mieć na uwadze, że z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.

Jeśli potrzebujesz umowy, która zabezpieczy Twoje interesy, to chętnie Ci pomogę w jej sporządzeniu. Więcej informacji o zakresie moich usług w sprawach gospodarczych znajdziecie Państwo pod adresem: https://skilex.com.pl/prawo-gospodarcze/.